Label

  • : (1)

Minggu, 20 November 2011

Gurit Dosen = Gusti

Dosen = Gusti

Dening :M. Abdullah Faqih

gurit daktulis
nalika ati lan pikiran
ora bisa serhwungan
becik lan luput mung bisa
sinebut ing lambe tanpa bisa dirasa

tembung panantang daktulis
ing relung-relung atiku
wis ora bisa laras maneh karo
racikaning lelakonan ingkang rinacik
samudra pawiyatan ora ana sinebut kang  guru wasita

guru wasita mung ana ing netra
wus padha kang awujud gusti
kang lelakonane
fardlu ’ain kang kudu ditindakake marang siswa
ing samudra pawiyatan 

Lorong panantang, 8 November 2011

Gurit Layang saka langit

Layang saka langit

Dening :M. Abdullah Faqih

Langite katon mendung
Angin kang mbeset kulit
Wus suweh ora keprungu
Tangisane langit

Cangkriman samudra panguripan
Wus padha ditindakake
Nanging peraupane padha lingsem
Duk langit ora bisa drawijaga

Seliramu kapan drawajaya marang siti.


Lorong panantang, 9 November 2011

Selasa, 01 November 2011

gurit katon mendung

Katon Mendung
Dening : M. Abdullah Faqih
Katon mendung kahanane
kabeh para prajurit padha budhal perang ing palagan,
bocah cilik padha tetangis marang biyunge,,,
mung dedonga kang bisa gawe ademe pikir lan tentreme ati...
Katon mendung kahanane
 
Bem Fbs. 30 Oktober 2011

gurit layang

Layang

Swasana kang ora renenggah
Lintang mung bisa sesingkuran Marang rembulan
Ora ana cecaturan kang dadekake kalbu kang edi peni

Layang iku kang daktulis ing netra


Joglo, 03 Oktober 2011
remeng-remeng

sunar kang remeng-remeng mung dadi jejibahan ing
jagad pewayangan, iman mung dadi lipstike lambe,,,
dewi sri wus kelengan eseme, naging
pandhawa mung bisa sesambatan kang ora ana jeluntrunge..


Bem Fbs. 12 Oktober 2011

Selasa, 07 Juni 2011

SANG FAJAR YANG HILANG

SANG FAJAR YANG HILANG
oleh : M. Abdullah Faqih

           Kawan lihalah tangan ini yang sangat rindu dengan gelora persatuan dan berapa lama lagi tubuh ini akan menanti akan belai keharmonisan dengan alam, betapa angkuhnya dia yang mengangap  kita hanyalah robot yang sudah tak pantas berbicara. bicaranya kita hanyalah kuman-kuman yang bakal mencemari bajunya. Sungguh ironis nasib kita yang hanya dianggap sebagai robot yang harus patuh akan kebijakan-kebijakannya.
            Kemana telinga kawan  yang hanya bisa diam ketika mendengarkan jeritan-jeritan manusia yang diregut dan ditindas para anjing, padahal hak itu diberikan oleh sang ilahi secara geratis.  Terlalu banyak jeritan dan tangisan akan ketidakberdayaan, membuat para anjing bisa tertidur pulas disiang hari dan jeritan dan tangisan itu dianggap sebagai musik pengantar tidur.
            Tanpa  disadari telah terbentuknya singgah sanah atau istanah yang megah, yang dibangun mengunakan tulang-tulang kita dan darah sebagai penguat bangunan itu, bangakai-bangkai manusia sebagai santapan menu terfavorit disingah sana. Setiap sudut-sudut ruang tercium aroma bau yang khas atau parfum yang tak akan kalian dapatkan diperusahan manapun karana aromanya khas darah manusia atau amis.
             Kini Yang ada hanyalah kosong, kosong yang membuat manusia hidup dalam kenistaan, kosong akan keberanian, kejujuran dan persatuaan.  Mungkin keadaan seperti itu yang membuat kita idiot dan seperti dinina bobok, namun realitanya yang ada hanyalah  bergelut dengan apem, sehingga kita telah lupa bahwa kita itu kosong. Yang  membuat kita terjebak akan sebuah   pilihan, mati atau  diam atas sistem yang merantai kita.
            Tatapan mata yang sayu kita membuat dia lebih bergairah lagi untuk menyebarkan ayat-ayat kebohongan pada kaum marhen, setiap sinar yang akan menerobos kecelah-celah sistem, dia tolak dengan lantang dan mata yang beringas. Kina matahari pun iku sayu dinegeri ini sebuah keterpaksaan dan kepasrahan telah mengerogoti relung-relung jantung keberaniaan kita.
            Nasib yang baik tidak lahirkan atau mati mudah diusianya, kalimat itu aku meminjam dari seseorang yang punya keberanai untuk menentang atas kejamnya suatu penindasaan, dimatanya tak pernah ada rasa takut sedikitpun, diapun tak pernah ingindikasihiani oleh anjing-anjing yang berakal.
            Betapa beraninya seseorang itu tak peranah takut pada anjing dan dimatanya tak ada sedikitpun rasa akan putus asa atau kekosongan. Tersadar akan keberanian seseorang itu, terasa menjadi cambuk bagi jantung ini untuk berpacu lagi yang sempat kehilangan ritme untuk berdetak kembali dan birahi itu bangkit kembali diri sekujur untuk mengatakan REVOLUSI ATAU DIAM.

Surabaya, 14 Maret 2011

Kebudayaan Kabupaten Lamongan


Budaya Ing Kabupaten Lamongan

Dening : M. Abdullah Faqih
a.      Upacara Mantenan ing Ds. Datinawong, Kec. Babat, Kab. Lamongan.
      Saben daerah nduweni tata cara lan maknane uba rampen ing upacara pengantenan dhewe-dhewe. Upacara pengantenan mujudake tata cara kanthi tradisional, sing isih njunjung dhuwur  maknane uba rampen ing upacara ing upacara pengantenan. Yen dibandingake karo upacara pemantenan jaman saiki wis adoh banget, biasane para kawula muda pengen nggunakake upacara pengantenan kanthi modern, saengga wis ora nggunakaken uba rampen kaya sing wis dijlentrehake ing majalah Panyebar Semangat.
      Tata cara pengantenan jlentrehake sakwernaning perlambang lan maknane uba rampen, kaya ta ana gapura sing sing mangku karep: pangapura utawa welas asih, sok sapa pawongan kang mlebu papan panggonan kudu liwat gapura, ing pangajap nduweni ati kang welas asih. Plataran iku mesthi diratakake, amerga sawise mlebu gapura banjur mancik plataran utawa latar kang rata, supaya kang teka lan kang ditekani iku rumangsa padha rata, padha senenge, padha marene lan padha legane.
      Terob nduweni maksud ing papan panggonan mau, wis pepak samubarange lan ing pangajap kebak tamu sing diundang nganti amber. Kwade, padhe-padhe, sasana rinengga mangku karep minangka gegununganing pahargyan, diunggulake sebab kang pahargyan minangka raja sehari. kursi kiwa tengene kursi penganten mangku teges nadyan wis dadi raja lan ratu, ewadene isih mbutuhake tetimbangan para sepuh lan sesepuh. Kursi patah sakembaran mangku teges raja lan ratu mau tansah cake ting rahayu utawa slamet kang sejati. songsong tundha tiga (payung sungsun telu) kanggo pangayoman yen kudanan lan kepanasan.
      Blumbangan utawa air mancur mangku teges banyu iku lambange panguripan, maksude Sri penganten ing tembe bisa urip kanthi suci lan halal. Kembar mayang iku kanggo ngluhurake penganten kekarone ing reh samubarang, luhur bidine lsp. Debog mangku teges yen penganten duwe kekarepan kang luhur, ora bakal kendha lan leren yen durung kasembadan sedyane. Janur maksude penganten tembe digadhang dadi ahli surga. Godhong ringin mangku karep penganten kekarone bisa dadi pangayom lan ngayomi. Godhong alang-alang lan godhong apa-apa mangku karep aja nganti ana alangan sawiji-wiji apa, aja ana balak musibah apa-apa. Godhong puring mangku karep antuk kabecikan lan kamareman lan tansah positif wawasane ing reh kahanan apa wae. lan sakpanunggalane. Nanging yen dibandingake karo jaman saiki utamane ing daerah wetanan Jombang, Lamongan, Gersik, Bojonegara, wis jarang banget sing nggunakake tata cara pengantenan sing lengkap.
      Akeh-akehe wong jawa emoh dianggep ketinggalan jaman, kabeh padha melu trend jaman modern. Yen ana wong nikah sing migunakake tata cara modern, tetanggan liyane uga niru migunakake tata cara sing modern, dadi uba rampen sing awujud blumbangan, padhe-padhe, umbul-umbul, songsong tundha tiga (payung sungsun telu), air mancur, godhong ringin, andong puring, godhong alang-alang lan godhong apa-apa wis ora digunakake maneh ing daerah wetanan, tambah suwe saya ilang kapribadene wong jawa saiki.
      Ing artikel Parlambang lan Maknane Uba Rampen ing Upacara Pengantenan, isih kurang njlentrehake ngenani tata carane siraman lan temu manten, mesthine tata cara kuwi mau uga dijlentrehake supaya bisa njangkepi tata carane pengantenan ing ing daerah jawa lan wong jawa bisa mangerti maknane kabeh uga bisa niru kanthi tata cara pengantenan kang bener kanggone wong jawa.
      Saben daerah nduweni tata cara upacara mantenan kang beda. Ing ngisor iki arep diandharake ngenani tata carane upacara mantenan ing daerah Lamongan kang dibandingake karo tata cara mantenane wong Jawa. Tata carane mantenan Jawa iku kaperang dadi 21, yaiku:
1)      Perjodohan
      Perjodohan yaiku nggolekake jodoh sawijine anggota kaluarga kang durung nduweni jodoh (durung nikah).  Ing daerah Lamongan kang diarani perjodohan iku isih ana nanging ya ora akeh. Akeh sing golek dhewe-dhewe, tegese wong wadon karo wong lanang milih dhewe sapa kang bakal dadi bojone. Ora lumantar perjodohan nanging lumantar ketemu dhewe-dhewe ora ana kang njodohake. Kang marakeke tata cara unik ing Lamongan yaiku sing wodon nglamar marang sing lanang, banjur sing lanang balik nglamar nang sing wadon. Amerga anane perkembangan jaman, saiki dadi walikan, saiki akeh-akehe sing lanang nglamar dhisik, banjur diwenehi peningset awujud mas-masan. Sawise lamaran kari ngenteni dina gawene.
2)       Plataran
      Plataran mono minangka panggonan kanggo nampa para tamu kang teka ing adicara temantenan. Saben omah umume padha nduweni plataran sanajan mung ciwut. Saengga nalika ana adicara temantenan plataran bisa kagunakake kanggo nampa tamu lan panggonan lungguhane tamu amarga undhangane akeh saengga dilungguhake ana ing plataran sawise mlebu nglewati gapura mau. Ing plataran mau ditatani kursi kanggo lungguhane para tamu. Sadurunge mlebu ing plataran,para tamu sing teka padha disalami ing gapura lan diwenehi jajanan kang diwadhahi kothak kertas cilik utawa biasa kasebut snack, sajrone ana panganan cilik lan omben, kaya aqua.
3)      Nemtokake Dina Gawe
      Biasane nemtokake dina gawe diitung saka neptune wong lanang lan wong wadon kang arep dinikahake. Ing daerah Lamongan isih ana cara nemtokake dina gawe. Wong tuwa saka temanten wadon utawa wong tuwa saka temanten lanang biasane takon menyang wong kang dianggep pinter babagan itungan Jawa utawa menyang dukun kanggo nemtokake dina gawe.

4)      Calon Temanten Wadon diulik utawa Walik dadah
            Ing Lamongan wis ora ana kang migunakake tata cara mantenan kaya ngene iki.

5)      Pasang Tarub
        Terop mono minangka tandha pangayom. Terop biasane dipasang ing plataran  kanggo iyup- iyupe kursi lelungguhane para tamu, saengga ora kepanasen nalika panas lan ora kudanan yen mangsa udan. Pamujine sapa wae sing ana ing sangisore terob sing dipasang mau bisa oleh karaharjan, pangayoman, lan sapanunggalane. Saliyane iku, para tamu mau krana ws diundhang mula sabisa- bisane pancen kudu dimulyakake ing panggonan kang mrenah lan ayom.
      Tarub yaiku payon kang ditrapake ing ngarep omah wong kang duwe gawe. Biasane sadurunge tarupe dipasang diwiwiti karo kenduri, naburake kembang sataman ing omah, jeding, pawon, pendaringan, prapatan dalan, kretek kang ana ing cedhak omah. Sawise dipasang banjur ing duwure diuncali panggang ayam. Ing ngarep lawang kanggo mlebune dipasang janur, wite tebu, godhong opo-opo, alang-alang, godhong ringin, klapa gading, lan wite gedang kang wis nguwoh (biasane gedang raja).
      Ing Lamongan tata cara pasang tarub iku isih ana. Biasane sadurunge masang tarub uga diwiwiti karo slametan kang awujud tumpeng lan bubur abang, nanging ora nganggo naburake kembang sataman menyang panggonan-panggonan kayata ing njero omah, jeding, pawon, pandaringan, prapatan dalan, lan kretek kang ana ing sacidheke omah. Lan tata cara nguncalake panggang ayam ing dhuwur omah ora ana ing daerah Lamongan. Ing daerah Lamongan kang dipasang ing ngarepe lawang yaiku mung awujud janur.
6)      Siraman
      Tata cara siraman iki biasane para tamu oleh sega tumpeng. Ing acara iki calon temanten wadon disiram banyu kang dicampurake karo kembang setaman. Ing daerah Lamongan acara siraman iki wis ora ana. Ing Lamongan ana acara kang tamune uga oleh sega tumpeng yaiku acara ngaturi. Ngaturi biasane dianakake bengi, sedina sadurunge dina gawene.

7)      Umbul- umbul
      Umbul- umbul minangka salah sawijining tandha manawa ing papan panggonan kang dipasangi umbul- umbul mau lagi ana adicara temantenan. Dadi wong sing arep teka, utamane undhangane ora prelu bingung amarga wus ana tandhane ing ngarep omah utawa yen omahe mlebu (dalan cilik) dipasang ing dalan sing arep mlebu mau. Kanthi umbul- umbul mau dikarepake swasanane bisa kebak rasa seneng, mulya,lan ora ana alangan apa- apa.
8)      Kwadhe
      Kwadhe mono mujudake papan kanggo palungguhane temanten sarimbit kang wus direngga kanthi becik. Akeh modhel- modhel kwadhe ing jaman saiki, kabeh mujudake rasa endah tumrap riasane temanten sarimbit. Iku mono dikarepake bisa ndadekake temanten sarimbit dadi pasangan kang pinunjul lan luhur.
9)      Kursi manten
      Kursi temanten mono biasane awujud kursi sing dawa supaya bisa kaamot dening temanten sariimbit kang lungguh jejer. Kanthi lungguh jejer temanten sarimbit kaya dene raja lan prameswari kang bakal ngayahi bebrayan wong loro lan dikarepake bisa dadi kulawarga sing mulya lan kinasih.
10)  Kursi kiwa- tengene kursi penganten
      Kursi kiwa- tengene penganten mau kanggo lungguhane wong tuwane  lan maratuwane temanten sarimbit. Iku mono nuduhake manawa sanajan wus nikah nanging panggah mbutuhake wong tuwa minangka tetimbangan manawa ana apa- apa. Nalikane adicara temantenan, temanten sarimbit sungkem marang wong tuwane supaya tansah antuk kanugrahan saka Gusti.
11)  Kursi patah sakembaran
      Kursi iki dilunguhi dening para pager ayu kang ndhampingi temanten sarimbit. Ing jaman saiki uga kajangkepan karo pager bagus. Iku mono nuduhake supaya temanten sarimbit tansah cake ting rahayu lan diwenehi keslametan krana ana sing ndhampingi ing sajroning urip sing bakal katindakake bebarengan wong loro.
12)  Songsong tundha telu
      Songsong tundha telu uga biasa sinebut payung sungsun telu sing didelehake ana ing sakiwa tengene kursi temanten. Payung tundha telu iki mujudake pengayoman tumrap temanten sarimbit. Penganten sarimbit mbutuhake pengayoman saka Gusti supaya anggone bebrayan bisa dadi ayem, tentrem, lan tansah mulya.

13)  Kembar mayang
      Kembar mayang mono kaya dene reroncene tetuwuhan kang umume bisa ngrembaka saengga temanten sarimpit dikarepake tansah ngrembaka urip bebarengan saha bisa urip makmur, mulya, lan ayem bebarengan. Kembar mayang mono kedadeyan saka debog, janur, godhong ringin, godhong alang- alang, andong puring, lan godhong apa- apa. Sakabehe tetuwuhan mau nduweni kekarepan kang migunani tumrap temanten sarimbit. Tetuwuhan  mau minangka tandha utawa pangarep- arep supaya temanten sarimbit tansah urip luhur, tansah antuk pengayoman tanpa ana alangan apa- apa, lan dikarepake bisa dadi ahline swarga. Saliyane iku, supaya tansah semangat anggone nyambut gawe kanggo urip bebarayan lan sempulur utawa gengser anggone golek sandhang pangan
14)  Midodari
            Midodareni ing tata cara mantenan ing Lamongan ora ana.
15)  Upacara akad nikah
      Akad nikah ing Lamongan biasane dileksanakake esuk nalika diana gawe, banjur resepsiane dilaksanakake awane.
16)  Temu manten
      Temu manten yaiku acara nemokake temanten lanang lan temanten wadon.  Ing Lamongan tata cara temu manten iki isih ana. Temu manten ing Lomangan biasane dipimpin patah (wong kang ngrias manten), banjur tata carane dieloki dening manten lanang lan wadon. Nalika acara temu manten iki ditekani para tamu.
17)  Kacar-kucur
      Kacar-kucur yaiku temanten lanang nyiramake pari ing wadah kang dicekeli dening temanten wadon, yaiku temanten lanang bakal menehi nafkah temanten wadon kangdadi jejibahne. Pari kang ditadahi dening temanten wadon mau disimpen kanggo selawase. Ing Lamongan tata cara iki isih ana, nanging uga ana saperangan wis ora nggawe acara kacar-kucur iki.
18)  Dulang-dulangan
      Dulang-dulangan yaiku acara kang isine temanten lanang ndulang sega temanten wadon. Ing Lamongan acara kang kaya ngene iki isih ana. Biasane temanten lanang ndulang temanten wodon ing ndhuwur kwadi lan disekseni dening para tamu.
19)  Ngabekten
      Ngabekten yaiku temanten lanang lan wadon sungkem menyang wong tuwa, wong tuwa saka temanten lanang uga wong tuwa saka temanten wadon.  Ing daerah Lamongan isih ana tradisi mantenan kang kaya mau. Biasane wong tuwa kekarone lungguh ing kursi kwadi banjur temanten lanang lang wadong sungkem ing pangkuwane wong tuwa kekarone (wong tuwa temangten lanang lan wong tuwa temanten wadon).
20)  Tilik nganten
      Tilik manten yaiku kluwarga temanten wadon tilik menyang temanten lanang. Ing Lamongan tradisi kang kaya iku mau isih ana lan diarani ngundhang mantu utawa walik ajang. Biasane kang diajak iring-iring utawa tilik manten yaiku kluwarga lan tangga teparone. Sawise tilik manten, temanten wadon lan lanang melu balik mulih menyang omahe sing wadon. Banjur pendhak pasare penganten lan kaluargane sing wadon menyang omahe kaluargane sing lanang. Penganten nginep suwengi ing omahe sing lanang. Sesuke kaluarga wadon marani maneh ngajak penganten mulih nang omahe sing wadon, kaluarga lanang melu ngetotake mulih lan ngawakake bantal lan klasa.      
21)  Ubarampe
      siji iki ana ing dalan mlebu menyang omahe sing mantenan.  Iki minangka tandha panyambute tumrap para tamu kang arep rawuh ing adicara temantenan. Gapura mono dihias kanthi becik saengga rinengga ing sesawangan. Ubarampe kang dipasang ing gapura mono akeh, kayata janur, klapa gadhing, gedhang  raja satundhun, lan godhong ringin. Kabeh ubarampe mau dipasang kanthi becik banjur diplengkungne ing dalan mlebune omah sing mantenan. Gapura mau dipasang kiwa- tengen kanthi ubarampe kang padha lan tengahe ana janur sing sadane diilangi lan janure disembreti (disuwir) supaya gegandhulan kanthi endah. Gapura iki dipasang nalika arep manggulan (arep becekan utawa buwuh).  Gapura mono nduweni makna minangka tandha pangapura kanthi nyambung tali silaturakhim saengga kanthi ubarampe kang rinengga para tamu bakal kesengsem sarta nduweni rasa tresna asih tumrap pasangan temanten.

b.      Budaya “Besik”  Ing Lamongan
      Kuta lamongan 3-4 dina menjelang wulan romadhon lan dina riya (idhul fitri lan idhul adha) masyrakat lamongan iku wontenake ziarah kubur. Ing ziarah kubur iku engko ana  bocah-bocah kang gawa arit. Bocah-bocah iku ora kanggo jagongan utawa dolanan ing kuburan. Bocah-bocah iku uga penawar jasa kanggo ngersiki makam lan dibayar. Kang istilah dheweke(local) iku pergawean ngersiki kuburan iku kang dibayar iku kang kasebut “bisik”
      Histori budaya “bisik” ing Lamongan muncul amergi ana fenomena cultural religious yaiku ziarah kubur. Ziarah kubur ing sakjerone ajarane agama islam iku nduweni hukum sunnah ingkang sakniki wis ana legimitasi saking budaya local jawa, seahingga ziarah kubur iku bisa eksis sampek sak niki. Ziarah kubur sing berkambang sak niki iku luwih ana gabungan saka unsure budaya local jawa karo budaya agama islam kang asli salah sawijine budaya.Doa kanggo si mayat iku unsur budaya kang ana sakjerone ajaran agama islam,sedangkan gawa bunga lan ngersiki kuburan iku ana ing unsur saking budaya local jawa.
      Bisik iku wis ana kurang luwih 3-4 generasi, mula iku kebiasaan iku bisa kasebut budaya. Kang nduweni peran ing budaya iki ora liya bocah-bocah kang umure kang rata-rata sak ngisore 20 taun. Ingkang alat kang digunakae yaiku arit, arit iki nduweni fungsi kanggo ngersiki petak-petak kuburan. Saking alat arit iki nduweni pengarepan yen dheweke bisa dijaluki tolong, kenani upah kanggo bocah-bocah iku gumantung keihklasan saking uwong sing wenehi..
      Bisik iku bisa dipandang wujud proses Komersialisme saking masyarakat desa. Amergi para pembesik iku kang asale saka desa-desa pinggiran makam utawa saking pinggiran kuta lamongan. Komersialisme utawa budaya duhwit iku digawa saking pawongan kang saka kuta. Sakjerone proses interaksi masyraktat kota karo masyarakat desa iki wonten nilai-nilai kang anyar kanggo dhweke utawa pezirah kubur karo pembisik.
      Kahanan masyrakat kuta lan uwong sing sugih ziarah kubur sing wis ora gelem ngersik kuburan, naging dheweke iku ngokon uwong sing ana ing kuburan kanggo ngersiki kburane kaluwargane mengko bakal diwenehi upah duwit. Saking kahanan iku ingkang sak niki kang ana gegayutane karo pihak peziarah karo pihak pembesik. Kahanan iku didukung pemakaman kang ora kerawat maneh lan suket-sukete wis padha rumbuk ing nduwure makam.
      Sadurunge ana kahanan iku masyarakat pinggiran kuta iku isek nduweni nilai-nilai gotong royong, seangga kanggo ngersiki kuburan ora kudu dibayar utawa diwenehi upah, saking perkembangan kuta kang ngakibatna aliran budaya kuta ke desa iku uga budaya komersialisme iku bisa nggeser nilai-nilai sing sipat sosial. Hingga sakniki besik iku dipahami sebagai pergawean musiman kanggo para pembesik. Uga iku para peziarah kuburan kudu nyiapake duhwit tambahan kanggo para pembesik yen dheweke aras-arasen kanggo ngersiki.

OBAT-OBATAN TRADISIONAL


OBAT-OBATAN TRADISIONAL

Obat Tradisional yaiku obat-obatan kang diolah kanthi cara tradisional, turun-temurun, miturut resep saka mbah buyut, adat-istiadat, kapercayan, utawa pakulinan sing ana ing daerah, uga asipat magic utawa pangetahuan tradisional. Miturut panliten jaman saiki, obat-obatan tradisional uga nduweni manfaat kanggo kasehatan, lan saiki bakal disosialisasikake penggunaane amarga luwih gampang anggone masyarakat ngolehake obat tradisional iku mau, didheleng sak rega uga anane obat iku murah banget. Obat tradisional jaman saiki akeh digunakake amarga miturut saweneh penliten ora nuwuhake efek samping, amarga isih bisa dicerna karo awake manungsa.
Saweneh perusahaan jaman saiki kang ngelola obat-obatan tradisional wus padha dimodifikasiake utawa nyampur obat-obatan. Bagian saka Obat tradisional kang bisa dimanfaatne yaiku oyot, rimpang, batang, buah, godhong lan kembange. Wujud obat tradisional kang akeh didol ing pasar awujud kapsul, serbuk, cair, lan tablet. Jinis-jinise obat tradisional, yaiku :

Bawang                                                          







1.      KAGUNAANE JERUK NIPIS KANGGO MUDHUNAKE KOLESTEROL

Jeruk nipis wus misuwur nduweni maneka manfaat kanggo kesehatan. Salah sawijine yaiku kanggo mudhunake kadar kolesterol utawa kadar lemak sajrone getih.
Kaya mangkene tips-trike:
Pilih jeruk nipis kang fresh utawa seger banjur umbah kanthi resik. Tugel-tugel jeruk nipis dadi papat, banjur ditugel cilik-cilik. Lebokna tugelan sadurunge ing gelas.
Tugelan jeruk nipis sadurunge yaiku tugelan kang jangkep sakulite. Wenehi banyu panas nganti bek, sawise kuwi ditutup rapet. Kurang luwih 30 menit, banjur diombe nganti enthek. Obat kuwi diombe, sedina peng pindho isuk lan bengi. Miturut penliten, kulite jeruk nipis nduweni minyak kang ana khasiate kanggo kesahatan. Saliyane iku, jeruk nipis uga ora nuwuhake nyeri ing lambung.

Informan 2 : “Jeruk nipis sing seger terus diumbah. Ditugeli dadi papat terus lebokna ing gelas.Wenehi banyu panas nganti penuh. 30 menit, banjur diombe enthek. Obat kuwi diombe, sedina peng pindho isuk lan bengi.”

2.      OBAT ALAMI KANGGO SIRAH NGELU

Sirah ngelu bisa kadadeyan sawayah-wayah kang ora ana tandha-tandha utawa sebab sadurunge. Kala-kala wayah tangi turu, sawise olahraga, wayah ngadeg sawise lungguh lan uga liya-liyane. Akeh wong kang nganggep yen sirah ngelu iku samubarang kang wajar, diobati karo obat-obatan kang di adol nang warung-warung bakal bisa diatasi lan wus rampung dewe anggone lara ngelu. Nanging, nang kene bakal kaudhal maneka cara tradisional kanggo ngobati sirah ngelu, yaiku:
  1. Jus lemon --> Jus lemon mau ditambahi sagelas banyu putih utawa teh anget.
  2. Aromaterapi saka kulite jeruk --> iku mau mung ditempelna nang bathuk utawa jidat.
  3. Ana neh kang luwih gampang yaiku mung ambekan njupuk napas jero-jero lan ngirup hawa kang seger.
  4. Yen sirah ngelu iku amarga stress utawa pegel, mula mung dipijet wae tengkuke, bahu, pelipis uga tangan. Usahakna rileks utawa santai.
  5. Kekurangan vitamin lan alergi uga bisa nyebabake ngelu. Yen wus kaya mangkana mula kudu bisa ngerteni jinis-jinis panganan apa wae sing bisa nggarai ngelu, banjur dihindari.
  6. Gejala dehidrasi uga bisa nyebabake ngelu. Ngombe banyu anget sacukupe kanggo ngurangi gejala ngelu kasebut.
Informan 4 : “ngelu kuwi akeh obate, ngombe jus lemon, aromaterapi saka kulite jeruk, utawa dipijet wae tengkuke, bahu, pelipis karo tangane.”

3.      MANFAATE GODHONG SOSOR BEBEK
Ø  Kanggo ngobati borok (luka)
Godhong sosor bebek sacukupe banjur diparut utawa dideplok. Tambahna banyu saithik lan usapna nang awak kang lara. Banjur parem mau bisa diganti saben telung jam pisan.
Ø  Weteng mules
Saweneh godhong dadap serep dideplok lan dicampur karo saweneh lembar godhong sosor bebek. Wenehi banyu saithik. Banjur usapna ramuan iku nang weteng.
Ø  Mudhunake awak panas
Godhong sosor bebek iku ditumbuk kanthi alus, banjur didekek nang bathuk. Saben dina diambali kaping pindho.
Ø  Udun utawa memar
Lembutna 30-60 gram godhong sosor bebek banjur diperes. Tambahna madu lan langsung diombe. Sisa godhong mau ditempelna nang bagian kang lara.
Ø  Radang kuping njaba
 5-10 godhong sosor bebek digerus nganti alus, banjur diperes. Banyune digawe kanggo obat tetes kuping.
Ø  Radang amandel
5-10 godhong sosor bebek digerus nganti alus. Peres banyune, saring, banjur digawe kemu.

Informan 4 : Sosor bebek kuwi kanggo ngobati luka (borok) iku godhong sosor bebek diparut utawa dideplok terus dike’i banyu, gawe mules mung didheplok karo godhong dadap serep, nek kanggo demam iku ditemplekna nang batuk ae, yen kanggo radang kuping luar iku dijupuk banyune trus ditetesna, lan bisa kanggo radang amandel.”




4.      OBAT WATUK
Bahan-Bahan :
-          Jeruk pecel
-          Kecap
Carane :
Jeruk pecel diperes lan dicampur kecap sasendok.

Informan 2 : “Jeruk pecel diperes ke’i kecap

5.      OBAT SESEG I
Bahan-Baha :
-          Temu lawak (1-3)
-          Temu ireng  (1-3)
-          Kunir (1-3)
-          Godhong pare 9 lembar
-          Buah pare i biji
-          Kemangi 9
-          Gula batu
-          Adas pulawaras
-          Uyah
Carane :
Bahan-bahan ing ndhuwur iku mau digodhog karo 3 gelas banyu, diombe sedina ping telu.

Informan 3 : “Temu lawak (1-3), temu ireng  (1-3), kunir (1-3), godhong pare 9 lembar, buah pare i biji, kemangi 9 , gula batu, adas pulawaras, karo uyah. Digodhog karo banyu telung gelas

6.      OBAT MAAG  I
Bahan-Bahan :
-          Luntas 5-7
-          Temu lawak 5-7
-          Temu ireng 5-7
-          Kunir 5-7
-          Godhong kates gantung
-          Kembang lan oyot
-          Tapak liman 5-7 lembar
-          Suket teki 9-11 + oyote
-          Godhong suruh 9-11
-          Godhong salam 9-11
-          Uyah
Carane :
Bahan-bahan ing ndhuwur iku digodhog karo banyu 7 gelas, lan didadekna dadi 3 gelas. Banjur diombe sedina ping telu.

Informan 4: “Luntas 5-7, temu lawak 5-7, temu ireng 5-7, kunir 5-7, godhong kates gantung, kembang lan oyot, tapak liman 5-7 lembar, suket teki 9-11 + oyote, godhong suruh 9-11, godhong salam 9-11, lan uyah. Digodhog mbek pitung gelas nganti asat kira-kira telung gelasan. Diombe sedina ping telu.”

7.      AMANDEL I
Bahan-Bahan :
-          Wortel
-          Apel
-          Madu
-          Uyah
Carane :
Wortel lan apel diparut lan dijupuk sarine, banjur dicampur karo madu lan uyah. Sedina ping pisan.

Informan 3 : “Wortel lan apel diparut, banjur dicampur karo madu lan uyah. Sedina ping pisan kuwi.”

8.      OBAT WATUK
Bahan-Bahan :
-          Sereh 3 lembar
-          Kemangi 11 lembar
-          Jahe 3
-          Uyah
-          Gula batu
Carane :
Dicampur kabeh lan digodhog karo banyu. Banjur diombe sawise tangi turu.

Informan 1 : “Sereh 3 lembar, kemangi 11 lembar, jahe 3, uyah, gula batu. Kabeh kuwi digodhog lan diombe sawise tangi turu.”

9.      KOLESTROL
Bahan-Bahan :
-          Luntas
-          Temu lawak
-          Temu ireng
-          Kunir
-          Godhong suruh
-          Uyah
Carane :
Bahan iku mau dicampur lan digodhog.

Informan 3 : “Luntas, temu lawak, temu ireng, kunir, godhong suruh, lan uyah. Kuwi kanggo wong sing kolestrol”

10.  NGOBATI AMBIEN
Penyakit iki biasane ngenani para pegawe kantoran kang sering lungguh ing kursi, para penjahit lan para kuli kang sering ngangkat beban kang abot.
Wong kang nandang penyakit iki yen bebuwang biyasane metu getihe. Kanggo ngobati penyakit iki, bisa nganggo obat tradisional kaya mangkene:
Bahan-Bahan :
-          Saweneh lembar godhong jambu enom
-          Isine gedhang klutuk (gedhang kang akeh isine)
Cara Nggawene :
Godhong jambu enom iku utawa pucuke lan gedhang klutuk diumbah resik. Gedhang klutuk iku mau ora usah dioncek’i kulite, langsung diparut lan dicampur karo godhong jambu banjur ditumbuk. Banyu peresane gedhang uga jambu mau banjur diombe.
Kang kudu dihindari :
Alkohol, panganan kang pedhes, daging panas kayata wedhus, panganan kecut uga panganan kang ngandhut akeh serat.

Informan 4 : “Kanggo lara ambien iku nggawe godhong jambu enom sing dijupuk pucuke lan gedhang klutuk diumbah resik. Gedhang klutuk iku mau ora usah dioncek’i kulite, langsung diparut lan dicampur karo godhong jambu banjur ditumbuk. Banyu peresane gedhang uga jambu mau trus diombe.”

11.  OBAT AMANDEL II
Bahan-Bahan :
-          Temu lawak
-          Temu ireng
-          Uyah
-          Jeruk pecel
-          Kunir
-          Madu
Carane : temulawak,temu ireng lan kunir digodhog lan banyune mau dicampur karo uyah, peresan jeruk pecel, lan madu. Diombe sedina ping pisan.

Informan 3 : “temulawak,temu ireng karo kunir digodhog terus banyune dicampur karo uyah, peresan jeruk pecel, lan madu. Diombe sedina ping pisan.”

12.  OBAT MAAGH II
Penyakit iki sederhana wae resepe yaiku mung mangan kacang ijo ¼ kg.
Carane :
Kacang ijo mau diumbah resik banjur dipeme nganti garing mari ngunu digoreng ora usah gawe lenga (disangrai) nganti mateng, sawise iku ditumbuk alus. Cara mangane yaiku mung sasendok tepung kacang ijo mau dicampur karo banyu banjur diombe saben dina nganti larane mari.

Informan 1 : ”Kacang ijo dipeme nganti garing terus digoreng ora usah gawe lenga nganti mateng, sawise iku ditumbuk alus. Terus dicampur karo banyu banjur diombe saben dina nganti larane mari.”

13.  OBAT MASUK ANGIN
Masuk angin bisa nyerang sapa wae, nang ndi wae. Ing kendaraan, omah uga ing pesawat. Nanging ana cara tradisional kang sederhana kanggo ngatasi masuk angin.
Bahan-Bahan :
-          Bawang merah sacukupe
-          Jahe sacukupe
Carane :
Jahe lan brambang dibakar nganggo awu panas (ing tungku). Yen wus rada angus, banjur diangkat saka awune mau lan dioncek’i kulite. Sawise dibuang bagian kang rusuh mau banjur dikeprok nganggo barang atos nganti gepeng lan rada remuk, lebokna sagelas susu, ramuan iki diombe wayah isih anget, utamane wayah arep lunga. Ramuan iki bisa dilebokna tremos yen pengin lunga adoh, banjur bisa diombe saben wayah yen ngrasa arep mabuk utawa pengin muntah-muntah ing kendaraan.

Informan 2 : “Jahe lan brambang dibakar nganggo awu panas. Yen wus rada gosong, banjur diangkat saka awune mau terus dioncek’i. Mari dionceki terus dikeprok nganti gepeng mari ngana dicampur karo sagelas susu.”

14.  YEN ANGEL BEBUWANG
Yen ngalami angel bebuwang bisa nganggo ramuan ing ngisor iki :
Bahan-Bahan :
-          Tape menyok sacukupe
-          Kates sacukupe
-          Gedhang sacukupe
-          Sirsak utawa moris sacukupe
Carane :
Kabeh bahan mau digodok dadi kolak banjur diombe saben isuk. Ana uga cara liya yaiku ngombe ramuan sari temulawak kang dibubuhi gula lan asem saithik.

Informan 4 : “Angel ngising kuwi mangan kolek saka tape, kates, gedhang, karo sirsak utawa moris. Bisa ngombe temulawak bereng la...”



15.  OBAT LARA PANAS
Wayah hawa panas wong kang lagi lara demam bakal ngrasa kademen padahal suhune awak panas. Sing kaya mangkana iku diarani panas adem. Pengobatan kanggo penyakit iki mung sederhana wae, yaiku :
Bahan Utama : Godhong kates
Jupuk sakempel godhong kates, banjur ditumbuk nganti alus, saring banyune. Banyu peresan godhong kates mau iku kang diombe si penderita demam. Yen 12 jam penderita durung waras bisa dibaleni anggone ngombe ramuan iku mau. Kanggo kang nandang malaria mesthine ngombe ramuan iku limang dina suwene.

Informan 3 : “ Nek panas mbak, gawe godhong kates, sing didheplok nganti alus, banyune disaring. Banjur diombe.”

16.  OBAT DEMAM BERDARAH
Wong kang ngalami demam berdarah biasane awake panas benter. Banjur ana bintik-bintik abang ing kulite. Pitulungan kapisan yaiku diwenehi banyu klapa enom ijo kang dibubuhi limau nipis. Uga ana resep kang jangkep.
Bahan-Bahan :
-          Godhong Sambiloto diperes akehe 15 gram
-          Godhong Jinten 10 gram
-          Godhong Ngokilo diperes 5 gram
Carane :
Campur ramuan iku mau karo banyu panas 150 cc. Ramuan iki mung kanggo sakombenan wae. Yen pengin ngombe maneh kudu nggawe ramuan iku maneh.

Informan 1 : “Godhong Sambiloto diperes kira-kira 15 gram, dicampur karo godhong Jinten 10 gram, lan godhong Ngokilo diperes 5 gram la...banyune 150 cc, kuwi lho kanggo demam berdarah.”

17.  OBAT WETENG KEMBUNG
Tanda weteng kang kembung yaiku, yen ditepuk karo telapak tangan bakal ana unine, bung ! bung ! kaya kosong ! iki disebabake masuk angin.
Tumindak sepisanan yaiku dipijet bagian bangkekan sangisore geger. Sateruse bisa dibalurna minyak gondopuro, lan dikompres nggawe parutan sosor-bebek. Obat liyane, yaiku:
Bahan-Bahan :
-          Jahe
-          Banyu panas
-          Gula
Carane :
Jahe kang digepengna banjur lebokna ing gelas kang isine banyu panas, sawise iku dibubuhi gula banjur diudheg rata, diombe wayah isih anget-anget.

Informan 4 : “Jahe digepengna, lebokna nang gelas isine banyu panas, terus tambahi gula lagek diudek rata, diombe wayah isih anget-anget tambah enak kuwi.”

18.  OBAT LARA JANTUNG
Jantung yaiku perangane awak kang penting banget. Wong kang lara jantung, apa maneh nganti jantunge bengkak, bakal ngrasakna nyeri kang lara banget. Yen ngalami perkara kaya mangkana bisa nyoba resep kaya ing ngisor iki.
Bahan :
-          3 lembar godhong sirih temu rose
-          3 bungkul brambang
-          4 isine buah kemukus
-          1 sendok cilik jinten putih
Cara Nggawene :
Godhong sirih, brambang, lan godhong kemukus diumbah kanthi resik, jintene ora usah diumbah. Tumbuk bahane kabeh nganti alus, tambahna banyu 4 sendok, banjur banyune mau disaring, lan diombe sedina ping pindho, isuk mbek sore.

Informan 1 : “Godhong sirih, brambang, lan godhong kemukus diumbah kanthi resik. Bahan-bahan iku mau dideplok mbak fira, nganti alus, terus ditambahi banyu patang sendok, banjur napa niku, disaring, kuwi diombe sedina ping pindho, isuk kalih sore.”




19.  LARA LIVER
Lara liver biasane mbutuhake ragat kang gedhe kanggo nambani. Nanging, ana obat tradisional kang murah, mung mbutuhake ketlatenan anggone nggawe ramuan lan ngombe obat tradisional iku mau. Ramuane yaiku:
Bahan-Bahane :
-          2 potong jari kunir
-          Kencur gedhene sadriji
-          3 sendok teh Brotowali
-          2 butir bawang putih
-          1 genggem godhong Simbukan
Carane :
Kabeh bahan mau ditumbuk nganti alus. Yen arep diombe, jupuken satu sendok teh ramuan kang wus ditumbuk mau, wenehi banyu panas. Ombe sedina ping telu. Minimal ngombe ramuan iku nganti seminggu. Nanging, luwih manjure yen diombe nganti sewulan penuh.

Informan 2 : “2 potong jari kunir, kencur gedhene sadriji, telung sendok teh Brotowali, bawang putih loro, karo sagenggem godhong Simbukan. Kabeh mau didheplok. Nek arep ngombe iku sasendhok dicampur banyu panas. Terus diombe sedina ping telu.”

20.  KURANG GETIH (ANEMIA)
Tandha-tandhane kurang getih : wajahe pucet, lemes, ora semangat alias loyo, yen lungguh suwi mripate bleyer, yen mlaku adoh bisa ngelu, mripat dadi peteng lan kerep semaput. Carane nambani yaiku nggawe ramuan kaya mangkene :
Bahan-Bahan :
-          2  endhok pitik kampung
-          1 sendok makan madu asli
-          1 genggem godhong bayem
-          1 butir jeruk nipis
Cara Nggawene :
Endhok pitik dijupuk kuninge tok. Udhek nganti rata, campurna madu, udhek neh nganti rata, campurna peresane jeruk nipis uga diudhek neh nganti rata. Godhong bayem ditumbuk rata banjur diperes, jupuk banyune, banjur lebokna ing ramuan sadurunge, udhek neh nganti rata. Ramuan iku diombe telung dina terus-terusan, mula raine bakal ayu, sumunar, awak dadi bersemangat, sehat  lan seger. Kanggo njaga ben kondisi dadi apik mula ramuan iku diombe seminggu pisan.

Informan 1 : “Endhok pitik dijupuk kuninge terus diudhek nganti rata, ke’i madu, terus dicampur karo peresane jeruk nipis. Godhong bayem didheplok terus diperes, banyune mau dilebokna nang ramuan sadurunge, udhek nganti rata. Ramuan iku diombe telung dina terus-terusan, mengko bakal ayu, berseri-seri, awak dadi seger.”

21.  YEN IRUNG LARA
Yen irung krasa lara, utawa ana bintik-bintik abang, uga amarga mimisen utawa metu getih saka irung, mula gunakna ramuan iki :
Bahan :
-          Godhong sirih
Carane :
-          Godhong sirih 7 lembar, 3 lembar ditumbuk kanthi alus, sawise kuwi ditutul-tutulna nang irung.
-          Yen getihe ngalir saka irung gawenen 4 lembar godhong suruh liyane kanggo nyumpet irung supaya getihe mandheg ora metu maneh.

Informan 4 : “Godhong sirih didheplok kanthi alus, terus ditutul-tutulna nang irung. Nek getihe isih ngalir nggawe godhong siri utuh iku kanggo nyumbat irunge supaya getihe mandhek.”

22.  OBAT  T.B.C
Kanggo ngobati penyakit iki bisa nganggo ramuan kaya mangkene :
-          Adas pulosari 1 cangkir teh
-          Pucuke godhong anom (sajenise Pare sing kulite bintik-bintik) jupuk segenggem wae.
-          Gula aren 2 sendok makan.
Cara Nggawene :
Adas pulosari lan godhong anom dicampur banjur digodhog karo sapanci banyu. Wayah godhog kudu ditutup rapet. Aja diowahi nganti setengah jam nganti banyune kari seprapate panci, angkat saka kompor banjur lebokna gula aren lan diudhek rata nganti banyune adem.
Ramuan iku diombe saben isuk, awan lan bengi. Ramuan iki kudu diombe nganti sawulan suwene supaya bisa krasa khasiate.

Informan 2 : “Adas pulosari lan godhong anom dicampur banjur digodhog karo banyu sapanci. Dinjarna wae banyune kari seprapate panci, terus dicemplungna gula aren lan diudhek rata nganti banyune adem.
Ramuan iku diombe saben isuk, awan lan bengi.”

23.  KANGGO NYEGERNA KULIT
Bahan :
-          Endhok pithik dijupuk mung putihane wae
-          1 sendok madu
-          3 sendok susu
Cara Nggawene :
Campur kabeh bahan iku mau banjur diudhek kanthi rata, lan diolesna nang wajah lan gulune. Dienteni nganti garing lan atos, setengah jam sawise lagek diresiki karo banyu anget utawa banyu adem. Sawise iku, bakal krasa seger nang wajah, apa maneh wayah mbilas iku ora mung mbilas wae nanging karo wudhu.

Informan 3 : “Putihane endhok pithik, sasendok madu, susu telung sendok. Iku mau banjur diudhek kanthi rata, terus diolesna nang wajah sagulune. Dinjarna nganti garing lan atos, setengah jam sawise lagek diresiki karo banyu anget menisan wudhu.”

24.  KENCING BATU
Bahan :
-          Oyot aren sagenggem
-          Oyot alang-alang sagenggem
-          Adas pulosari
-          Gula watu
-          Banyu rong gelas
Cara Nggawene :
Godhog kabeh bahan-bahan iku nganti banyune kari sagelas, banjur diombe saben isuk nganti watu sajrone uyuh iku ilang.

Informan 4 : “Oyot aren sagenggem, oyot alang-alang sagenggem, adas pulosari, gula watu, banyu rong gelas. Iku mau digodhog kabeh la, terus diombe ben isuk.”

25.  DIABETES
Bahan :
Biji lamtoro disangai (digoreng ora gawe lenga) nganti mateng. Tumbuk nganti alus.
Carane :
-          Bubuk lamtoro mau dicampur karo banyu panas, diombe wayah isih anget. Ampase uga diombe supaya oleh khasiate, ramuan iku diombe sedina ping pindho yaiku isuk lan sore utawa bengi.

Informan 1 : “Lamtoro didheplok, terus bubug e mau dicampur karo banyu panas, diombe wayah isih anget, diombe saampase lho.Sedina ping pindho, isuk lan sore utawa bengi.”

26.  OBAT LARA PANAS
Bahane: brambang, godhong sangket, lan lenga klethik.
Carane : brambang lan godhong sangket dirajang alus, diwenehi lenga klethik sakcukupi banjur dicampur lan diremet-remet.

Informan 3 : brambang lan godhong sangket dirajang alus, diwenehi lenga klethik sakcukupi banjur dicampur lan diremet-remet.

27.  LARA WATUK
Bahane: jahe, kencur, banyu mateng, gula batu.
Cara ngramu: jahe lan kencur diparut. Parutane diperes, diwenenehi banyu mateng sakcukupe, diwenehi gula batu banjur diudhek.

Informan 2 : jahe lan kencur diparut. Parutane diperes, diwenenehi banyu mateng sakcukupe, diwenehi gula batu banjur diudhek.

28.  ASAM URAT
Bahane: buah sirsat, gula putih sakcukupe
Cara ngramune: buah sirsat dionceki, dijupuk wijine, banjur dijus lan diwenehi gula putih sakcukupe.

Informan 3 : buah sirsat dionceki, dijupuk isine, banjur dijus lan diwenehi gula putih sakcukupe.

29.  GATEL-GATEL
I.          Bahan: wiji maoni
Carane: wiji maoni diuntal kaya ngombe obat.
II.       Bahan: butrowali utawa godhong mindhi, gula putih sakcukupe, banyu mateng.
Carane: butrowali utawa godhong mindhi digerus, diwenehi banyu sakcukupe banjur diperes. Asil peresane diwenehi gula sakcukupe.    

Informan 4 : “Bijine maoni diuntal kaya ngombe obat. Utawa butrowali utawa godhong mindhi digerus, diwenehi banyu sakcukupe banjur diperes. Asil peresane diwenehi gula sakcukupe.

30.  MALARIA
Bahan: godhong kates gantung, gula putih lan banyu sakcukupe
Carane: godhong kates gantung didheplok, diwenehi banyu sakcukupi. Banjur diperes. Asil peresan, digodhog lan diwenehi gula sakcukupe.

Informan 3 : “Godhong kates gantung didheplok, diwenehi banyu sakcukupi. Banjur diperes. Asil peresan, digodhog lan diwenehi gula sakcukupe.

31.  NAMBAH NAFSU MANGAN
Bahan: temulawak, gula, banyu.
Carane: temulawak direseki, banjur didheplok utawa diparut. Asil dheplokan utawa diparutan kasebut diwenehi banyu sakcukupe banjur diperes. Asil peresan, digodhog lan diwenehi gula sakcukupe.

Informan 3 : “Temulawak direseki, banjur didheplok utawa diparut. banyu sakcukupe banjur diperes. Asil peresan, digodhog lan diwenehi gula sakcukupe.



32.  PANAS DALAM
Bahan: kunir, asem mateng, gula, banyu.
Carane: kunir direseki, banjur didheplok utawa diparut. Asil dheplokan utawa diparutan kasebut diwenehi banyu sakcukupe banjur diperes. Asil peresan, diwenehi asem mateng, diudhek nganti nyampur banjur digodhohg lan diwenehi gula sakcukupe.
Informan 3 : “Kunire didheplok utawa diparut mbak. Terus dheplokan utawa parutan iku mau diparingi banyu banjur diperes. Asil peresan iku, diwenehi asem mateng, diudhek nganti nyampur kabeh terus digodhog lan diwenehi gula sakcukupe.

33.  CACINGEN
Bahan: temu ireng, gula, banyu.
Carane: temu ireng direseki, banjur didheplok utawa diparut. Asil dheplokan utawa diparutan kasebut diwenehi banyu sakcukupe banjur diperes. Asil peresan, digodhog lan diwenehi gula sakcukupe.

Informan 1 : “Temu ireng didheplok utawa diparut. Asil dheplokan utawa diparutan iku diwenehi banyu sakcukupe banjur diperes. Peresan iku, digodhog lan diwenehi gula sakcukupe.

34.  NGILANGI DELEPEN
Bahan: temulawak, asem, banyu, gula abang lan uyah sakcukupe.
Carane: temulawak direseki, lan diiris tipis-tipis. Irisan kasebut digodhog lan dicampur karo asem, gula abang lan uyah sakcukupe.

Informan 3 : “Temulawak direseki, lan dirajang tipis-tipis. Banjur digodhog lan dicampur karo asem, gula abang lan uyah sakcukupe.

35.  NGOBATI DIABETES MELITUS
Bahan: godong sambiloto 1/3 kepel, godhong kumis kucing 1/3  kepel, 21 lembar mimba, lan 6 cm (batang) brotowali.
Carane: bahan-bahan kasebut dirajang banjur digodhog karo banyu sakcukupe utawa kurang luwih telung gelas.

Informan 4 : “Godhong sambiloto 1/3 kepel, godhong kumis kucing 1/3  kepel, 21 lembar mimba, lan 6 cm (batang) brotowali. Bahan-bahan kasebut diiris banjur digodhog karo banyu.

36.  NGOBATI SESEG II
Bahan: godhong sirih 10 lembar, godhong alpukat 10 llembar, gula batu lan banyu limang gelas.
Carane: godhong sirih lan godhong alpukat diumbah resik banjur digodhog karo limang gelas banyu. Dicampur  gula batu sawise banyu godhoggan kasebut kari rong gelas.

Informan 3 : godhong sirih lan godhong alpukat diumbah resik banjur digodhog karo banyu kira-kira limang gelas. Dicampur  karo gula batu terus banyu godhoggan iku mau mbak disisakna kari rong gelas wae.




INFORMAN 1
NAMA                        : MUSFI’AH
UMUR                        : 64 TAHUN
PEKERJAAN             : GURU NGAJI

INFORMAN 2

NAMA                        : UMI JATI
UMUR                        : 58
PEKERJAAN             : GURU

INFORMAN 3

NAMA                        : DHE NAH
UMUR                        : 59
PEKERJAAN             : TUKANG PIJIT

INFORMAN 4

NAMA                        : WIDO
UMUR                        : 39
PEKERJAAN             : KARYAWAN

ANGGOTA KELOMPOK    : ACHMAD ENDRA GUNAWAN (082114018)
                                                : M. ABDULLAH FAQIH                (082114023)
                                                : ELFIRA SEPTIANI L.                    (082114040)